تخمین هدایت هیدرولیکی از مهمترین بخش های مطالعات هیدروژیولوژی بوده که در مدیریت آب های زیرزمینی حایز اهمیت است. اما به علت محدودیتهای عملی، زمانی و یا هزینه ای، اندازه گیری مستقیم آن با دشواری همراه است. لذا استفاده از مدلهای هوش مصنوعی با صرف هزینه کم و کارایی بالا میتوانند جایگزین مناسبی برای این منظور باشند. از آنجا که داده های ورودی (شامل مقاومت عرضی، ضخامت آبخوان، هدایت الکتریکی و فاصله اقلیدسی) و تکنیک های آموزشی متفاوت در این نوع مدلها به عنوان مهم ترین عوامل ایجادعدم قطعیت هستند، لذا تاثیر منابع مختلف عدم قطعیت در خروجی باید درنظرگرفته شود. در این تحقیق روش میانگین گیری مدل بیزین (BMA) توسعه داده شده که شامل ترکیب مدل های شبکه عصبی مصنوعی، منطق فازی و نروفازی در تخمین هدایت هیدرولیکی و ارزیابی عدم قطعیت است. در مدل BMA، وزن مدل ها توسط معیار اطلاعات بیزین (BIC) تعیین شده و واریانس درون مدل ناشی از عدم قطعیت داده ورودی و واریانس بین مدل ها ناشی از عدم قطعیت مربوط به ذات مدل های هوش مصنوعی محاسبه می شود. در این مطالعه روش توسعه داده شده برای تخمین هدایت هیدرولیکی در آبخوان دشت ارومیه اعمال شده است. نتایج نشان می دهد اگرچه مقدار ضریب تعیین BMA نسبت به ضریب تعیین بهترین مدل، بالاتر نبوده ولی خروجی BMA حاصل اختصاص وزنهایی است که عدم قطعیت بین مدل ها و داده های ورودی را در نظر می گیرد. همچنین تاثیر تغییرات سطح آب زیرزمینی از زمان آزمون پمپاژ تا سال 1394بر مقادیر هدایت هیدرولیکی بررسی شده و نتایج تفاوت بسیار کمی در تغییرات هدایت هیدرولیکی نشان می دهد.

در پژوهش حاضر با به کارگیری روش های بدیع میانگین گیری، عوامل موثر بر رشد طی دوره زمانی 1391-1353 در اقتصاد ایران بررسی شده است. مهم ترین متغیر موثر، نسبت درآمدهای نفتی به GDP با تاثیر مثبت و تقریبا حتمی می باشد. نسبت مجموع واردات کالاهای واسطه ای و سرمایه ای به GDP و نیروی کار به ترتیب دومین و سومین متغیر تاثیرگذار با علامت مثبت هستند. سرمایه گذاری ها به ویژه سرمایه گذاری دولتی اثرات مورد انتظار را بر رشد اقتصادی نداشته است. لذا به نظر می رسد که کیفیت و بهره وری پایین سرمایه و همچنین تخصیص منابع سرمایه ای اهمیت بیشتری در رشد اقتصادی کشور نسبت به کمیت سرمایه گذاری داشته است. علاوه بر این عوامل درون زای رشد که همان عوامل موثر در تشکیل سرمایه انسانی هستند، نقش زیادی در تحولات رشد دارا نمی باشند. لذا اقتصاد ایران فاقد ماهیت درون زایی و پویای رشد است و رشد عمدتا از طریق تزریق منابع برون زا (مانند درآمدهای نفتی، واردات کالاهای سرمایه ای و واسطه ای و نیروی کار) به اقتصاد حاصل شده است. بنابراین تاکید جهت گیری های آموزشی در بخش رسمی و غیررسمی در کیفیت سرمایه انسانی به جای افزایش کمی سال های تحصیلی اساسی است.

هدف این مطالعه ارائه سیستم هشداردهنده بحران ارزی با رویکردی جدید می باشد. برای این منظور متغیرهای هشداردهنده بحران ارزی برای دو گروه از کشورها با نظام ارزی شناور و غیرشناور بررسی می شود. همچنین، برای برطرف کردن مشکل نااطمینانی به مدل از روش متوسط گیری بیزین استفاده می شود. بدین ترتیب برای 43 کشور در طول دوره زمانی1999-2014، 64 متغیر هشداردهنده بررسی شده است. در اینجا دو نوع سیستم هشداردهنده مورد آزمون قرار گرفته، بطوریکه در سیستم اول شاخص بحران ارزی و در سیستم دوم بی ثباتی فشار بازار ارز ارزیابی شده است. همچنین، در هر دو سیستم، متغیرهای هشداردهنده شامل شاخص های متنوعی در بخش های تجاری، مالی، واقعی، نهادی، سیاسی و ساختاری می شود. در مجموع نتایج بیانگر آن است که با اعمال نظام ارزی در سیستم های هشداردهنده ی یادشده، متغیرهای هشدار متفاوتی برای نظام های مختلف ارزی معرفی می شوند؛ بطوریکه نشان داده شد قیمت نفت در نظام ارزی شناور و تغییرات فشار بازار ارز در نظام های غیرشناور، شاخص های هشداردهنده مهم هستند.

یکی از مؤلفه های مهم در برنامه ریزی و بهره برداری از مخازن آب و طراحی سامانه های آبیاری، تبخیر می باشد. تخمین دقیق تبخیر از یک سو و پیچیدگی رابطه علت و معلولی این پدیده از سوی دیگر، استفاده از روش های جدید داده کاوی را اجتناب ناپذیر می سازد. تخمین دقیق تبخیر در هرمنطقه به ویژه در نواحی خشک و نیمه خشک از اهمیت به سزایی برخورداراست. در این مطالعه امکان شبیه سازی تبخیر از تشت در شش ایستگاه سینوپتیک آذربایجان شرقی (تبریز، جلفا، مراغه، میانه، مرند و اهر) با استفاده از مدل شبکه بیزین بررسی شد. داده های هواشناسی مورد استفاده شامل حداکثر و حداقل دمای هوا، دمای نقطه شبنم، حداکثر و حداقل رطوبت نسبی، تعداد ساعات آفتابی و سرعت روزانه باد در خلال سال های 1391-1371 بودند. مدل ها برای یکایک ایستگاه های مذکور بسط داده شدند. آماره های R2، RMSE، MAE و D برای ارزیابی عملکرد مدل ها به کار برده شد. نتایج نشان داد که در مرحله آزمون میانه مقادیرR2معادل 75/0 و میانه نظیر RMSEمعادل 4/2بوده است. هم چنین میانه مقادیر MAEو D به ترتیب 91/1 و 57/1 بود. در حالت کلی نتایج نشان دهنده ی قابل قبول بودن کاربرد مدل های بسط داده شده برای تبخیر از تشت در منطقه مورد مطالعه می باشد.

این مطالعه به بررسی ارتباط شاخص قیمت سهام ایران با 9 متغیر کلان اقتصادی برای دوره زمانی 1996-2019 می پردازد. در این تحقیق از سه متدولوژی رفع عدم قطیت استفاده شده است که شامل سه روش میانگین گیری بیزین (BMA, BMS, BAS)، حداقل مربعات متوسط وزنی و انتخاب بهینه مدل است. نتایج تجربی روش میانگین گیری بیزین و حداقل مربعات متوسط وزنی نشان می دهد که نرخ ارز و شاخص قیمت مصرف کننده از مهم ترین متغیرها در میان 9 متغیر کلان اقتصادی مدل هستند. همچنین نتایج نشان داده اند که نرخ ارز دارای اثر ناچیزی بر شاخص قیمت سهام است در حالی که شاخص قیمت سهام اثر بزرگ تر و قوی تری بر آن دارد. همچنین یافته های انتخاب مدل های بهینه این نتیجه را تایید کرد که این دو متغیر از اصلی ترین متغیرهای تخمین قیمت سهام است به گونه ای که تقریبا در تمام مدل های قابل پیش بینی، این دو متغیر حضور دارند.

سابقه و هدف: حوادث صنایع فرایندی سالیانه خسارات جبران ناپذیری از ابعاد انسانی، اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و حتی سیاسی بر کشور تحمیل می کند. برای پیشگیری از بروز این گونه حادثه شناسایی، ارزیابی و تحلیل علل به وجود آورنده آن ها با رویکردهای نوین جهت طراحی استراتژی های پیشگیرانه یک ضرورت محسوب می شود. این مطالعه باهدف تحلیل پویا حوادث فرآیندی با مقایسه مدل سنتی پاپیونی و روش نوین شبکه بیزین طراحی و اجرا گردید.روش بررسی: سناریو حوادث موردنظر ابتدا با مدل پایپونی به طور کیفی و کمی مورد مدل سازی قرار گرفت و سپس با استفاده از الگوریتم ارائه شده، مدل علت – پیامد سناریو حادثه در شبکه بیزین مدل سازی شد. از توانایی های شبکه بیزین: استدلال قیاسی، استدلال استقرایی و به روزرسانی احتمال جهت تحلیل پویا سناریو حادثه استفاده گردید.یافته ها: نتایج استدلال استقرایی جهت تخمین احتمال وقوع سناریو و پیامدهای نهایی آن در شبکه بیزین نسبت به مدل پاپیونی دقیق تر است. شبکه بیزین قادر به انجام استدلال قیاسی جهت به روز رسانی احتمال وقوع رویدادهای ریشه ای از طریق بهره گیری از داده-های پیش درآمد حوادث، در نظر گرفتن وابستگی شرطی بین رویدادهای ریشه ای، بین موانع ایمنی و مدل سازی نقص های شرطی با علل مشترک بود، درحالی که مدل پایپونی قادر به انجام آن ها نبود.نتیجه گیری: در این مطالعه برای اولین بار روشی جهت ساخت مدلی پویا و کمی معرفی شد که این امکان را فراهم می سازد که خطرات ایمنی این گونه صنایع به طور مداوم و پویا شناسایی، ارزیابی و پایش گردد. پیاده سازی این مدل در صنایع فرایندی می تواند ریسک بروز حوادث صنعتی را به طور قابل ملاحظه ای بکاهد و سطح ایمنی را ارتقاء دهد.

پیش بینی نوسانات و بحران های ارزی گامی مهم در سیاست گذاری ارزی کشورها محسوب می شود. نظر به این که هدف سیستم یا الگوهای هشدار زودهنگام، پیش بینی بحران هاست، به کارگیری آن ها برای پیش گیری از وقوع بحران های اقتصادی از جمله بحران های ارزی ضروری است. بنابراین هدف این پژوهش الگوسازی و رتبه سنجی عوامل هشداردهنده زودهنگام بحران ارزی با روش متوسط گیری بیزین است. بدین منظور 70 متغیر هشداردهنده بحران ارزی در طول دوره زمانی 1970-2018 برای مهم ترین شرکای تجاری ایران که بحران ارزی را تجربه نموده اند در نظام های ارزی شناور و غیرشناور مورد بررسی قرار می گیرند. متغیرهای هشداردهنده انتخابی، شامل طیف وسیعی از متغیرهای اقتصاد کلان و متغیرهای مالی است که وضعیت اقتصاد را در بخش های حقیقی، پولی، سیاسی، مالیه عمومی، خارجی، نهادی و ساختاری نشان می دهند. نتایج حاصل از این مطالعه نشان می دهد که سیستم طراحی شده توانایی بالایی در پیش بینی بحران های ارزی در دوره زمانی مورد بررسی و شناسایی مهم ترین عوامل هشداردهنده داشته است. در مجموع نتایج بیانگر آن است که با در نظر گرفتن نظام حاکمیت ارزی در مدل های هشداردهنده بحران های ارزی، متغیرهای بعضا متفاوتی به عنوان هشداردهنده بحران های ارزی معرفی می شوند؛ به طوری که تغییرات فشار بازار ارز، تغییرات نرخ ارز موثر واقعی، نسبت ذخایر بین المللی به بدهی خارجی، رشد تولید ناخالص داخلی واقعی و درصد نسبت سرمایه گذاری مستقیم خارجی به تولید ناخالص داخلی در نظام ارزی شناور و تغییرات فشار بازار ارز، نرخ تورم، تغییرات نرخ ارز موثر واقعی، درصد نسبت ذخایر بین المللی به تولید ناخالص داخلی و درصد نسبت صادرات کالا و خدمات به تولید ناخالص داخلی در نظام غیرشناور، شاخص های هشداردهنده مهم هستند.

سابقه و هدف: مدیریت ریسک های محیط زیستی ناشی از تأسیسات دریایی نظیر موج شکن های دریای خزر از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این تأسیسات در مناطقی حساس مانند دریای خزر، که یک اکوسیستم منحصر به فرد و بسیار آسیب پذیر دارد، می تواند منجر به تخریب محیط زیست و به خطر افتادن منابع طبیعی و سلامت انسانی شود. بنابراین، شناسایی و ارزیابی دقیق این ریسک ها و ارائه راهکارهای پیشگیرانه و کاهشی از اهمیت بالایی برخوردار است. پژوهش حاضر با هدف مدل سازی و تحلیل ریسک های زیست محیطی موج شکن کاسپین در بندر کاسپین انجام شده است. هدف این پژوهش، یافتن راه هایی برای پیشگیری و کاهش خطرات محیط زیستی ناشی از این سازه های دریایی و دستیابی به راهکارهای محلی برای کنترل ریسک های مرتبط است. مواد و روش ها: در این پژوهش از روش تحلیل حالات شکست و اثرات آن (FMEA) برای ارزیابی ریسک های زیست محیطی استفاده شده است. این تکنیک به محققان امکان می دهد تا شدت خطر، احتمال وقوع و احتمال کشف هر ریسک را با دقت بیشتری بررسی و رتبه بندی کنند. برای تکمیل داده های این تحلیل، از نظرات متخصصان و کارشناسان حوزه های مرتبط استفاده شده است. پس از جمع آوری و تحلیل داده ها، نمره ریسک هر یک از عوامل شناسایی شده محاسبه شد و ریسک های بحرانی تعیین گردیدند. بالاترین ضریب اولویت در ریسک های غیر وابسته به انسان 384 و در ریسک های وابسته به انسان 126 بود. این اولویت ها به همراه فراوانی وقوع آن ها در نرم افزار Netica  و شبکه های بیزین برای مدل سازی دقیق تر ریسک های بحرانی وارد شدند. استفاده از شبکه های بیزین به تحلیل روابط متقابل بین ریسک ها و شناسایی وابستگی های پیچیده آن ها کمک کرد. نتایج و بحث: نتایج حاصل از تحلیل ها نشان می دهد که در بین ریسک های وابسته به انسان، آسیب های پوستی با ارزش کمی 0/167 بالاترین خطر را تشکیل می دهند. علاوه بر این، آسیب های شنوایی به طور مستقیم با ارزش کمی 0/004 و آلودگی خاک با ارزش کمی 0/125 و آلودگی صوتی با ارزش کمی 0/004 به عنوان ریسک های غیرمستقیم بر سلامت انسان تأثیر می گذارند. این نتایج نشان می دهد که آلودگی خاک و آلودگی صوتی بعنوان ریسک های غیرمستقیم اثرات بیشتری بر سلامت انسان دارند. در بخش ریسک های غیر وابسته به انسان، استفاده از مواد ناریه با ارزش کمی 0/024، آلودگی آب با ارزش کمی  224/0و تخریب منابع طبیعی ناشی از استخراج و تأمین مصالح از معادن قرضه با ارزش کمی 0/764 از بحرانی ترین ریسک ها شناسایی شدند. تحلیل های بیزین نشان داد که وابستگی متقابل بین ریسک ها به طور واضحی قابل مشاهده است؛ به طوری که برخی از ریسک ها منجر به افزایش یا کاهش احتمال وقوع سایر ریسک ها می شوند. نتیجه گیری: تحلیل های بیزین به طور مؤثری نشان داد که چگونه وابستگی بین ریسک ها و تأثیرات متقابل آن ها می تواند منجر به پیچیدگی بیشتر در مدیریت ریسک های زیست محیطی شود. نتایج این پژوهش نشان می دهد که استفاده از مدل های پیشرفته مانند شبکه های بیزین در تحلیل ریسک های زیست محیطی برای دستیابی به نتایج دقیق تر و مدیریت جامع تر ضروری است. به گونه ای که این مدل ها نه تنها به شناسایی و تحلیل ریسک های بحرانی کمک می کنند، بلکه امکان پیش بینی و کنترل بهتر ریسک ها را نیز فراهم می آورند.